Το τέλος της εφηβείας

Γράφει: Ασκητής Θάνος, Νευρολόγος – Ψυχίατρος

Το πέρασμα στην ανδρική και τη γυναικεία ζωή χαρακτηρίζει την περίοδο αυτή των 17-19 ετών. Για το κορίτσι δεν υπάρχουν πολλές αμφιβολίες, αφού στα 18 του μπορεί να θεωρηθεί 'έτοιμη γυναίκα', ενώ το αγόρι ακόμη ακολουθεί, μπλοκαρισμένο και πιο ντροπαλό. Διαγράφεται η σοβαρότητά του, γίνεται νεαρός κύριος, περνά στην 'ανώριμη ωριμότητα'. Αυτά έτσι, περίπου, γίνονται. Αυτό που δεν πρέπει όμως να ξεχνάμε είναι ότι το πέρασμα στην ενήλικη ζωή εγγυάται την ολοκληρωμένη κοινωνία.

Στην περίοδο αυτή που φυσιολογικά ο έφηβος βλέπει μπροστά του την ενηλικίωση και την αυτονομία του, προετοιμάζει και τις δυνάμεις του για το δικό του αύριο. Δυστυχώς, για την ελληνική πραγματικότητα, η εφηβεία δεν φαίνεται να κλείνει στα 18-19 χρόνια, αλλά υπερωριμάζει μέχρι και τα ...30 ή, ίσως, σε μερικούς δεν κλείνει ποτέ. Και όταν, χαριτολογώντας, οι ενήλικοι λέμε 'μέσα μου κρύβω ένα παιδί' ή 'δεν μεγάλωσα ποτέ', αυτό δεν σημαίνει ότι δεν έχουμε ωριμάσει και ότι δεν μπορούμε να λειτουργήσουμε ενταγμένοι στην κάθε περίοδο της ζωής που περνάμε.

Δεν συμφωνώ, δε, καθόλου με την άποψη ότι κάποιοι άνθρωποι περνάνε 'κρίση εφηβείας' σε κάποια φάση της ενήλικης ζωής τους. Απλώς θεωρώ ότι δεν ξέφυγαν από την εφηβική ηλικία τους: καθηλώνοντας τον εαυτό τους και αρνούμενοι να μεγαλώσουν, παλινδρομούν όλο και περισσότερο, ακόμα και πιο κάτω από την εφηβεία τους. Είναι τελείως διαφορετική η θέση τού 'είμαι συναισθηματικός' απ' αυτήν του 'είμαι ανώριμος'. Και είναι πιο σημαντικό μήνυμα να ωριμάσει ο άνθρωπος περνώντας από την εφηβεία στην ενηλικίωση και την αυτονομία.

Και για τα δύο φύλα στην ηλικία των 17-19 χρόνων κυριαρχεί ένα βασικό πράγμα: το πέρασμα στην ανδρική και γυναικεία φιγούρα, αντίστοιχα. Για το κορίτσι είναι πλέον γεγονός, η 'δεκαοχτάρα είναι γυναίκα'. Το αγόρι ακολουθεί με πιο αργούς ρυθμούς, είναι ακόμα πιο μπλοκαρισμένο από το κορίτσι, είναι πιο ντροπαλό, αρχίζει όμως να διαγράφεται η σοβαρότητά του, ο τύπος του νεαρού κυρίου, που πάνω του σκιαγραφούνται αποχρώσεις 'ανώριμης ωριμότητας'.

Το κορίτσι έχει βγει για καλά στην εικόνα του, ο καθρέφτης όλο και περισσότερο δείχνει το μεγάλωμά του, έτσι ώστε θεωρεί πια τον εαυτό του γυναικείο πρότυπο στα 19 χρόνια της.

Ας δούμε, όμως, αναλυτικότερα: Το αγόρι έχει μπει στη σεξουαλικότητά του για τα καλά, ξεκαθαρίζοντας το σεξουαλικό μοντέλο του, αναπτύσσοντας την ερωτική του διεκδίκηση, φτιάχνοντας σχέσεις, περνώντας μέσα από την 'πρώτη φορά'. Πολλά πράγματα του φαίνονται πρωτόγνωρα, 'ρουφάει' τους χώρους που βιώνει, αντιδρά και αμφισβητεί τη ζωή των μεγάλων ή, αντιθέτως, ακολουθεί, αντιγράφοντας την κοινωνική φιγούρα του προτύπου.

Θα το δούμε να ζητάει παράλογα πράγματα, αλλά και να προβληματίζεται για το αύριο. Το συγκινούν ωραίες εικόνες και η δυναμικότητά του έρχεται πίσω από την πρόκληση του κινδύνου (μηχανές, νευρικά αυτοκίνητα), ενώ παράλληλα ζητάει να μπει μέσα στη ζωή ψάχνοντας το χερούλι της ανάλογης πόρτας.

Οι γνώμες πέφτουν βροχή στο οικογενειακό περιβάλλον. Ολοι ξέρουν, εκτός από το ίδιο, τι του ταιριάζει περισσότερο. Ακολουθεί πολλές φορές την επιθυμία των γονέων του, προετοιμάζοντας τον εαυτό του για κάτι που δεν θέλει, αλλά και δεν ξέρει τι είναι.

Το εφηβικό κλείσιμο του νεαρού άνδρα τού δείχνει την άλλη πλευρά του νομίσματος, που του λέει ότι η ζωή που ακολουθεί χρειάζεται αγώνα και προσπάθεια. Είναι σίγουρο ότι ο έφηβος έχει τη δυνατότητα, πίσω από τις δικές του αναζητήσεις, να αναπτύξει την ωριμότητά του. Κάνει έρωτα, θέλει χρήματα, γεύεται τις απολαύσεις της ζωής, νιώθει δυνατός, βλέπει την εικόνα του. Αυτά είναι το δικό του μεγάλωμα. Η προσωπικότητά του πρέπει να ολοκληρωθεί μέχρι τα 19-20 χρόνια του.

Οσο για το κορίτσι, πρέπει να το δεχτούμε: η έφηβη των 18 χρόνων είναι γυναίκα! Η ίδια οφείλει να καταλάβει, διεκδικώντας τον εαυτό της, έτσι ώστε η προσωπικότητά της να υπάρχει. Σχεδόν έχει κλείσει την πόρτα της εφηβείας, έχουμε δεχτεί από πολλά χρόνια στην ελληνική κοινωνία τη μητρότητα των 18 χρόνων, ο γάμος, που είναι το παραδοσιακό όνειρό της, γίνεται πραγματικότητα πολλές φορές, ενώ βέβαια σήμερα ζητεί πιο ξεκάθαρα και ουσιαστικά τον επαγγελματικό της ρόλο, τη μόρφωσή της, τη δική της αυτονομία.

Ερωτεύεται, όπως και το αγόρι, αλλά είναι πιο συναισθηματική απ' αυτόν. Ζει μέσα από τις φαντασιώσεις της τρυφερούς έρωτες, ενώ εξειδανικεύει το σύντροφό της. Κάνει έρωτα και του τον προσφέρει πολλές φορές ή του δίνει την πρώτη της φορά, για να μην τον χάσει. Ολα αυτά την οδηγούν σε μια πραγματικότητα πιο ρεαλιστική απ' αυτή του νεαρού άνδρα. Σίγουρα όμως και αυτή, όπως και ο έφηβος, βλέπει τον εαυτό της στη ζωή που ανοίγεται μπροστά της.

Πολλά πράγματα, όμως, φαίνεται να αγνοεί, όπως η αντισύλληψη, η συντροφικότητα, η ερωτική παρουσία στην κοινωνική της εικόνα, οι φοβίες για την εικόνα που έχει προς τα έξω. Είναι αναγκαίο και αληθινό για τους γονείς και την πολιτεία να καταλάβουν ότι οφείλουν να αφήσουν τον έφηβο να μπει μέσα στη ζωή.

Ας θυμόμαστε: Το πέρασμα της εφηβείας στην ενήλικη ζωή εγγυάται την ολοκληρωμένη κοινωνία, την ώριμη σχέση των ανθρώπων, τη συντροφικότητα, την ολοκληρωμένη συνέχεια της γέννησης και ωρίμανσης του αυριανού 'Ελληνα. Επιτέλους, είναι πια καιρός να δούμε τη μετεφηβική ελευθερία ενταγμένη μέσα στην ελληνική κοινωνία. Ας δώσουμε ελευθερία, αυτονομία, κίνητρα σ' αυτούς που σε λίγο θα είναι η γενιά που παίρνει τη ζωή στα χέρια της.

www.iatronet.gr