Παιδί και Παιχνίδι – Μία Σχέση Αγάπης.......

Ως μία από τις σημαντικότερες ασχολίες του παιδιού, το παιχνίδι αποτελεί πρωταρχικό παράγοντα ανάπτυξης και αναγνωρίζεται παγκοσμίως ως καθοριστική επιρροή στη διαδικασία της μάθησης.

Η επίδραση που ασκεί το παιχνίδι έχει διερευνηθεί επανειλημμένως από επιστήμονες, κυρίως λόγω των ποιοτικών αλλαγών που επιφέρει στον ψυχισμό του παιδιού αλλά και στο χαρακτήρα του.

Από βρέφος ακόμη, το παιδί ξεκινάει την εξερεύνηση του κόσμου μέσα από το παιχνίδι. Οι κουδουνίστρες, τα μαλακά ζωάκια που βγάζουν ήχους είναι τα πρώτα παιχνίδια μέσα από τα οποία το παιδί αρχίζει να εξερευνά το περιβάλλον. Παρατηρώντας τα, το βρέφος εξασκεί την αντίληψή του καθώς απομνημονεύει σιγά-σιγά τα χρώματα, τα σχήματα, αρχίζει να προσανατολίζεται στο καινούργιο και αναπτύσσει τις αισθήσεις του.

Στη νηπιακή ηλικία, το παιδί περνάει στα “αυτοδιδακτικά” παιχνίδια, όπως συναρμολογούμενα, κούκλες κ.α., με τα οποία μαθαίνει να κάνει συνδυασμένες κινήσεις με το μάτι και τα χέρια και αρχίζει να ξεχωρίζει τις μορφές, τα μεγέθη και τα χρώματα. Τα παιχνίδια κατασκευών φέρνουν το παιδί σε μια πρώτη επαφή με τη γεωμετρία, τη βαρύτητα, τα σχήματα και την ισορροπία. Ιδιαίτερη σημασία στη διαμόρφωση της ηθικής και αισθηματικής πλευράς της προσωπικότητας έχουν οι κούκλες και τα ομοιώματα μικρών ζώων, όπως αρκουδάκια, λαγουδάκια και ούτω καθεξής. Το παιδί προστατεύει και φροντίζει την κούκλα του και δημιουργεί ιστορίες, σύμφωνα με τις δικές του εμπειρίες και τη φαντασία του. Βιώνει γεγονότα και καταστάσεις, μέσω ενός φανταστικού φίλου. Χαρακτηριστικά, ο Jean Piaget, διάσημος ψυχολόγος, αναφέρει : “Μπορούμε να πούμε με σιγουριά ότι όλα τα συμβάντα στη ζωή του παιδιού, ευχάριστα ή δυσάρεστα, θα έχουν αντίκτυπο στις κούκλες του”.Στην ίδια ηλικία μπαίνουν στη ζωή του και τα παιχνίδια-αντίγραφα αληθινών αντικειμένων, όπως εργαλεία, οικιακές συσκευές, αμάξια, που μαθαίνουν στο παιδί τη θέση των αντικειμένων, το χειρισμό των εργαλείων και αναπτύσσουν την επιδεξιότητά τους.

Αργότερα, τα παιδιά αρχίζουν να ασχολούνται με ομαδικά παιχνίδια, όπως τα επιτραπέζια. Με τις δραστηριότητες αυτές, τα παιδιά ικανοποιούν την ανάγκη τους για συντροφιά, με την παρουσία των φίλων ή των γονέων και παράλληλα αναπτύσσουν την ικανότητα προσαρμογής σε κανόνες. Μαθαίνουν να μοιράζονται και να συνεργάζονται με τα άλλα παιδιά. Πολύ σημαντική είναι επίσης η λειτουργία των εκπαιδευτικών παιχνιδιών, μέσω των οποίων το παιδί έρχεται σε επαφή και αρχίζει να κατακτά τη διδακτική διαδικασία. Τα τελευταία συμβάλλουν επίσης στην ανάπτυξη της ικανότητας επίλυσης προβλημάτων, καθώς το παιδί πειραματίζεται.

Μία από τις πρωταρχικές λειτουργίες του παιχνιδιού, είναι η προπαραρασκευή του παιδιού για την ενηλικίωση. Τα παιχνίδια δημιουργήθηκαν και χρησιμοποιήθηκαν ως μέσο προετοιμασίας του παιδιού στη ζωή και στο σύγχρονό του σύστημα. Με αυτή την ιδιότητα, το παιχνίδι αντικατοπτρίζει τον πολιτισμό, τα ήθη και τις αξίες κάθε εποχής. Εύκολα μπορεί κανείς να διαπιστώσει τις επιπτώσεις της τεχνολογικής εξέλιξης στο παιχνίδι. Μαζί με την εποχή μας τα παιχνίδια γίνονται πιο πολύπλοκα και πολυσύνθετα. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η εισαγωγή στην αγορά των παιδικών υπολογιστών, παιχνιδιών φιλικών στο παιδί, που σκοπό έχουν την εξοικείωσή του με τη σύγχρονη πραγματικότητα και τις προηγμένες απαιτήσεις. Λόγω του ότι είναι ειδικά μελετημένα για παιδιά, αυτά τα παιχνίδια εισάγουν το παιδί με διασκεδαστικό τρόπο στον κόσμο της τεχνολογίας και στη συστηματική σκέψη.

Παράλληλα με τις επιδράσεις του παιχνιδιού, είναι σημαντικό να τονίσουμε τη σημασία των συνθηκών που περιβάλλουν το παιχνίδι και να δώσουμε μερικές χρήσιμες συμβουλές για τους μεγάλους.

Τα παιδιά χρειάζονται χρόνο για να εξερευνήσουν τις δικές τους ιδέες κι εμείς, για να διευκολύνουμε αυτή τη διαδικασία, πρέπει να προσπαθούμε να ενεργούμε με το δικό τους τρόπο. Καταρχήν, μπορούμε να ενθαρρύνουμε το δημιουργικό και εποικοδομητικό παιχνίδι προσφέροντας ένα φιλικό περιβάλλον στο παιδί, κατάλληλο για παιχνίδι. Είναι πολύ σημαντικό να προσπαθούμε με κάθε ευκαιρία να διευρύνουμε και να αναπτύξουμε τις ιδέες του παιδιού, χωρίς όμως να παρεμβάλλουμε τη δική μας λογική σκέψη και το ρεαλισμό. Λέγοντας στο παιδί πώς θα πρέπει να είναι τα πράγματα καθώς αυτό παίζει, επηρεάζουμε αρνητικά την αξία και το σκοπό του παιχνιδιού. Αντίθετα, διασκεδάζοντας μαζί του και εκτιμώντας το γι’ αυτό που είναι, προσφέρουμε τα καλύτερα εφόδια για τη σωστή του ανάπτυξη. Η παρουσία του ενήλικου θεωρείται απαραίτητη για τις διαδικασίες επικοινωνίας και κοινωνικοποίησης. Χαρείτε την παρουσία του παιδιού στη ζωή σας, παίζοντας μαζί του συχνά και επιβραβεύοντάς το στις προσπάθειές του . Όσον αφορά το χρόνο που διατίθεται για παιχνίδι, αυτός θα πρέπει να είναι αρκετός ώστε να ολοκληρωθεί η δραστηριότητα που επέλεξε το παιδί χωρίς να διακόπτεται απότομα, αλλά όχι τόσος που να οδηγεί σε πλήξη.

Τα παιχνίδια που επιλέγουμε πρέπει να είναι κατάλληλα για την ηλικία του παιδιού, για το στάδιο της πνευματικής και σωματικής του εξέλιξης. Κατά την αγορά των παιδικών παιχνιδιών, είναι προτιμότερο να επιλέγονται τα επώνυμα προϊόντα, καθώς αυτά παρέχουν περισσότερες εγγυήσεις ποιότητας και ασφάλειας. Τα παιδιά δεν αναπτύσσονται όλα με τον ίδιο τρόπο. Κάποια παιδιά δείχνουν ιδιαίτερη προτίμηση στα παιχνίδια συναρμολόγησης, άλλα στα παιχνίδια λογικής και ούτω καθεξής. Συνεπώς, οι γονείς είναι καλύτερο να αποφεύγουν να αγοράζουν προϊόντα που αρέσουν στους ίδιους, καθώς βασικό ρόλο στη διαδικασία επιλογής θα πρέπει να παίζει το ίδιο το παιδί.

Το καλό παιχνίδι θέτει τις βάσεις για τη άρτια ανάπτυξη του παιδιού και καλύπτει ένα μεγάλο εύρος ικανοτήτων όπως αισθητικές, κινητικές, νοητικές και κοινωνικές. Προσφέροντας στο παιδί τις ιδανικές συνθήκες ψυχαγωγίας, επενδύουμε στο μέλλον του και συμβάλλουμε με τον καλύτερο τρόπο στη διαμόρφωση της προσωπικότητάς του. Είναι πολύ σημαντικό να θυμόμαστε ότι ο παιδαγωγικός ρόλος του παιχνιδιού ακολουθεί τις εξελίξεις κάθε εποχής, αλλά είναι και άμεσα συνδεδεμένος με τις ξεχωριστές ανάγκες του κάθε παιδιού και τις απαιτήσεις του. Τέλος, δεν πρέπει ποτέ να παραβλέπουμε τον σημαντικότερο σκοπό αυτής της δραστηριότητας που λέγεται παιχνίδι: την ευχαρίστηση του παιδιού.
Πηγή: AS Company, Marketing Dep.