Αντρική κατάθλιψη

Σήμερα οι στρεσογόνοι παράγοντες συνεχώς αυξάνονται: χρέη, ανεργία, διαζύγιο. Το αποτέλεσμα είναι μεγαλύτερα ποσοστά κατάθλιψης που καταγράφονται στους άντρες. Πρόκειται για μάχη, που αν τη χάσεις, θα γίνεις ακόμα ένας αριθμός σε μία λίστα εντελώς άχρηστων θανάτων: τη λίστα των αυτοκτονιών.

Ο ψυχολόγος Εντουιν Σνέιντμαν, πρωτοπόρος στην έρευνα των αυτοκτονιών, είχε πει κάποτε ότι είναι κακή ιδέα να αυτοκτονήσει κάποιος όταν νιώθει έντονες αυτοκτονικές τάσεις. Οχι, δεν πρόκειται για ανέκδοτο. Εκείνες τις στιγμές δεν μπορείς να βρεις σωστή λύση στα προβλήματα. Δεν είσαι σε θέση να αποστασιοποιηθείς από το ταραγμένο μυαλό σου κι όλα αυτά συνθέτουν ένα πολύ εκρηκτικό κοκτέιλ. Σε καθιστούν άκρως επικίνδυνο για τον ίδιο τον εαυτό σου.
Η συνειδητοποίηση του κινδύνου έρχεται για πολλούς όταν είναι πια αργά: τόσο για ανθρώπους που θεωρούνται τελευταίοι στην κοινωνική κλίμακα και οδηγούνται λόγω των πολλών προβλημάτων σε αυτοκτονία όσο και για άλλους που φαινομενικά έχουν τα πάντα στα χέρια τους: επιτυχία και αποδοχή που σίγουρα δεν θα πίστευε κάποιος ότι θα τους οδηγούσαν στο να θέσουν τέρμα στη ζωή τους. Ωστόσο, τόσο οι μεν όσο και οι δε κάνουν κάποιες φορές μία απονενοημένη πράξη, η οποία αφήνει μετέωρους τους συγγενείς και τους φίλους τους. Τους προκαλεί θλίψη, τους κάνει να αρρωστήσουν, τους προκαλεί ακόμα και θυμό.
Σε τελική ανάλυση, γεγονότα σαν αυτά μας ανησυχούν όλους κι αυτό διότι πολλοί από εμάς θα μπορούσαμε να βρεθούμε κάποια στιγμή σε αυτή τη θέση.

Ορίστε τι δείχνουν οι αριθμοί για τις αυτοκτονίες στη χώρα μας. Η Ελλάδα θεωρείται ότι έχει χαμηλό αριθμό αυτοκτονιών σε σχέση με άλλες χώρες, κυρίως της Βόρειας Ευρώπης. Σύμφωνα, όμως, με ευρωπαϊκή μελέτη του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ), στην οποία συμμετείχε το Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγιεινής (ΕΠΙΨΥ), στη χώρα μας παρατηρήθηκε αύξηση της τάξης του 15% στις αυτοκτονίες κατά την τριετία 2004-2007. Παράλληλα, σύμφωνα με τα στοιχεία της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας, το 2007 σημειώθηκαν στην Ελλάδα 328 αυτοκτονίες, δηλαδή περίπου μία την ημέρα. Κι αν αυτά τα νούμερα σου φαίνονται ήδη αρκετά μακάβρια, σκέψου ότι πίσω από τις επίσημες καταγραφές κρύβονται σίγουρα πολύ περισσότεροι αυτόχειρες. Πολλές αυτοκτονίες αναφέρονται ως θάνατοι από ατύχημα ή δηλητηρίαση, είτε για να μην αμαυρωθεί η υπόληψη του θανόντα είτε για την προστασία της οικογένειάς του. Μην ξεχνάς ότι σε πολλές περιοχές δεν επιτρέπεται καν να γίνει εξόδιος ακολουθία για όσους αυτοκτονούν.

Γυρνώντας από την άβυσσο
Αυτή είναι με λεπτομέρειες η πορεία ενός άντρα προς την αυτοκτονία και πώς μπορεί να ανακοπεί.

Στάδιο: Να μένει μόνος του την περισσότερη ώρα
Το υπόβαθρο: «Ακόμα και τα πολύ απομονωμένα άτομα έχουν κάποια επαφή με την οικογένεια ή τους φίλους τους. Ο στενός κύκλος μπορεί να τα πείσει να αναζητήσουν βοήθεια» λέει ο Τόμας Τζόινερ, καθηγητής ψυχολογίας.
Τι σκέφτεται: Εκείνη δεν ενδιαφέρεται για μένα. Θα με απορρίψει. Θα απογοητεύσω όλους τους δικούς μου και θα τους ρίξω όταν δουν πόσο δυστυχισμένος είμαι.
Προειδοποιητικά σημάδια: Συχνές δικαιολογίες για αποχή από κοινωνικά γεγονότα, χρόνια αργοπορία, αναιτιολόγητες απουσίες από κοινωνικές εκδηλώσεις, χαμηλή αυτοεκτίμηση.
Τι να μην κάνεις: Μην τον απορρίψεις, μην τον αγνοήσεις, μην πιστέψεις ότι έχει κάτι προσωπικό μαζί σου (απλώς δεν με συμπαθεί).
Τι να κάνεις: Πες του ότι σου λείπει και ότι ανησυχείς για αυτόν. Ρώτα τον τι τον απασχολεί περισσότερο.

Στάδιο: Απώλεια του ενδιαφέροντος για τη δουλειά, το σχολείο, τα χόμπι
Το υπόβαθρο: «Ενας άντρας δεν θα σου πει ποτέ ότι είναι δυστυχισμένος. Είναι πολύ πιθανό όμως να σου πει εάν έχασε το ενδιαφέρον του για τα χόμπι του» σημειώνει ο Τζον Ντράπερ, διευθυντής της Εθνικής Γραμμής Βοηθείας για την Πρόληψη των Αυτοκτονιών.
Τι σκέφτεται: «Ποιο το νόημα; Η δουλειά μου δεν έχει κανένα νόημα πλέον. Γιατί να προσπαθώ; Τίποτε άλλωστε δεν έχει νόημα πλέον».
Προειδοποιητικά σημάδια: Μείωση της απόδοσης στην εργασία ή στην εκπαίδευση, διακοπή ενασχόλησης με αγαπημένες μέχρι πρότινος δραστηριότητες.
Τι να μην κάνεις: Να τον καλοπιάσεις ή, αντιθέτως, να τον ταπεινώσεις. Ούτε να θεωρήσεις ότι όλα είναι παροδικά και θα περάσουν μόνα τους.
Τι να κάνεις: Με ευγενικό αλλά επίμονο τρόπο, πες του ότι μπορεί να έχει κάποιο πρόβλημα, καθώς και ότι υπάρχουν διαθέσιμες λύσεις.

Στάδιο: Στρέφει το μίσος του προς τον εαυτό του
Το υπόβαθρο: «Το να καταβαραθρώνει ένας άνθρωπος τον εαυτό του προκαλεί τον ψυχικό πόνο και την απόγνωση, που πυροδοτούν την αυτοκτονική συμπεριφορά» εξηγεί ο Γεώργιος Χριστοδούλου. «Η αυτοκτονία αποτελεί τρόπο διαφυγής από τον πόνο».
Τι σκέφτεται: «Δεν είμαι άξιος, είμαι ηλίθιος. Είμαι άσχημος. Είμαι ένα απόβρασμα, ένας άχρηστος. Δεν αξίζω τίποτα».
Προειδοποιητικά σημάδια: Δηλώσεις απόγνωσης, υπερβολικός ψυχολογικός πόνος, απελπισία, αυξημένος θυμός κι ευερεθιστότητα.
Τι να μην κάνεις: Να μην κρίνεις, να μην απορρίπτεις, να μη νιώθεις ότι τέτοια συναισθήματα δεν πρέπει να τα δείχνουν οι «αληθινοί» άντρες.
Τι να κάνεις: Να ακούς. Να τον αφήσεις να εκφράσει τα συναισθήματά του. Να του προσφέρεις μία πιο καλή εικόνα του εαυτού του.

Στάδιο: Αίσθηση ότι είναι βάρος στην οικογένεια και στους φίλους του
Το υπόβαθρο: «Είχα ασθενείς που επέμεναν μπροστά στη σύζυγό τους ότι εκείνη θα ήταν πολύ καλύτερα εάν οι ίδιοι δεν υπήρχαν» λέει ο Ντέιβιντ Τζομπς, καθηγητής ψυχολογίας. «Τα μέλη της οικογένειας δεν αισθάνονται έτσι».
Τι σκέφτεται: «Ολοι γύρω μου αισθάνονται άσχημα εξαιτίας μου. Θα ήταν καλύτερα χωρίς εμένα. Θα βγω από τη μέση και θα σταματήσω να τους ενοχλώ».
Προειδοποιητικά σημάδια: Κακή διάθεση, έλλειψη επικοινωνίας, λήθαργος, εξάντληση, απελπισία.
Τι να μην κάνεις: Να μην κάνεις αόριστες ερωτήσεις, όπως: «Δεν σκέφτεσαι να κάνεις κάτι κακό, έτσι;». Δείχνει αποδοκιμασία.
Τι να κάνεις: Να μιλήσεις ανοιχτά. Ρώτα: «Σκέφτεσαι να αυτοκτονήσεις;». Εάν η απάντησή του δεν σου φαίνεται ειλικρινής, ρώτα ξανά.

Στάδιο: Αναφορά σε αυτοκτονικές σκέψεις
Το υπόβαθρο: «Οσο εύκολο κι αν ακούγεται, το να μιλά κάποιος για το ότι θέλει να αυτοκτονήσει είναι ένα πολύ σαφές κι επικίνδυνο προειδοποιητικό σημάδι» αναφέρει ο Τζόινερ. Δυστυχώς, ένα τέτοιο σημάδι περνά πολλές φορές απαρατήρητο.
Τι σκέφτεται: «Καλύτερα να το σχεδιάσω. Είναι το μόνο πράγμα που μπορώ να κάνω. Πρέπει να βρω ένα όπλο και στη συνέχεια ένα μέρος για να αυτοκτονήσω».
Προειδοποιητικά σημάδια: Το να διαβάζει ή να γράφει για το θάνατο, να μνημονεύει συνεχώς κάποιο νεκρό άτομο, να λέει συνεχώς φράσεις, όπως: «Θα ήμουν καλύτερα νεκρός».
Τι να μην κάνεις: Να μην ισχυριστείς ότι η αυτοκτονία είναι ανήθικη και να αφήσεις εκεί το θέμα. Χρειάζεται απεγνωσμένα βοήθεια.
Τι να κάνεις: Νιώσε συμπόνια για τον πόνο του, όχι όμως και για τη λύση που θεωρεί ότι έχει βρει. Κάλεσε κάποια γραμμή βοηθείας.

Στάδιο: Αρχή του... τέλους
Το υπόβαθρο: «Είναι πιθανό, τέτοιοι άνθρωποι ενώ βρίσκονται στο χείλος του γκρεμού, να πουν στο γιατρό ότι είναι καλά» τονίζει ο Ερικ Κέιν, διευθυντής του Κέντρου Μελέτης για την Πρόληψη των Αυτοκτονιών στο Πανεπιστήμιο του Ρότσεστερ.
Τι σκέφτεται: «Το σκέφτηκα αρκετά. Ναι, είμαι δυστυχισμένος κάθε στιγμή. Πρέπει να το τελειώνω. Είναι ο μόνος τρόπος να απαλλαχθώ από τη μιζέρια μου».
Προειδοποιητικά σημάδια: Προετοιμάζει ένα σημείωμα, κάνει τη διαθήκη του ή και τα δύο. Δίνει πολύτιμα κτήματα και αντικείμενά του.
Τι να μην κάνεις: Μην ορκιστείς μυστικότητα. Τι είναι σημαντικότερο: η εμπιστοσύνη του ή η ζωή του;
Τι να κάνεις: Απομάκρυνε από το σπίτι οποιοδήποτε μέσο θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει για να αυτοκτονήσει. Κάλεσε άμεσα ειδικό.

Στάδιο: Απότομη και δραματική αλλαγή διάθεσης προς το καλύτερο
Το υπόβαθρο: «Στο μυαλό του μπορεί τελικά να έχει βρει την ειρήνη με την απόφασή του, όχι την απόφαση να ζητήσει βοήθεια, αλλά την απόφαση να βάλει τέλος» υπογραμμίζει ο Χριστοδούλου.
Τι σκέφτεται: «Αυτή είναι η λύση σε όλα τα προβλήματά μου. Πήρα την απόφασή μου. Τώρα έχω τον έλεγχο. Ολος αυτός ο πόνος, σύντομα θα τελειώσει».
Προειδοποιητικά σημάδια: Μία αναπάντεχη βελτίωση της διάθεσης, η οποία δεν σου φαίνεται φυσική.
Τι να μην κάνεις: Μη σκεφτείς ότι όλα είναι πλέον καλά και ότι μπορείς να σταματήσεις να ανησυχείς έστω για λίγο.
Τι να κάνεις: Ζήτα του να προσπαθήσει να βρει βοήθεια. Κανόνισε βοήθεια αμέσως! Απευθύνσου σε ειδικούς, που έρχονται σπίτι.

Πηγή