Η αναγνωστική διαδικασία περνά μέσα από διάφορα στάδια εξέλιξης, τα οποία είναι συνυφασμένα με την ηλικία του ατόμου: 1ο: Παιδική ηλικία, 2ο: Ηλικία από τέσσερα έως οχτώ έτη, 3ο: Ηλικία από εννέα έως 12 έτη, 4ο: Ηλικία από 13 έως 16 έτη, 5ο: Ηλικία από 17 έως 25 έτη, 6ο: Ηλικία από 26 έτη και άνω.
Στάδιο 1ο: Παιδική ηλικία (από εμβρυική περίοδο έως τρία έτη)
Πριν ακόμα ένα παιδί γεννηθεί, το μεγαλύτερο ποσοστό από αυτά που θα βρει εύκολα ή δύσκολα να κάνει και να μάθει, καθορίζεται από το γενετικό του κώδικα και την ποιότητα της περιόδου της κύησης. Για παράδειγμα, υπάρχουν ξεχωριστές περιοχές στον εγκέφαλο που είναι υπεύθυνες για τη γλωσσική ικανότητα του ανθρώπου. Ξέχωρα απ’ αυτούς τους γενετικούς μηχανισμούς, το ίδιο το περιβάλλον, μέσα στο οποίο το παιδί μεγαλώνει, μπορεί να διαμορφώσει και να καθορίσει το βαθμό της γλωσσικής του ανάπτυξης, στρέφοντας, για παράδειγμα, την προσοχή του σε βιβλία - λέξεις - γράμματα. Ακόμα, μέσω της μίμησης των ενηλίκων και τη θετική ενίσχυση που τα παιδιά λαμβάνουν από αυτούς για δραστηριότητες αναφορικά με την ανάγνωση, αυτή εγκαθιδρύεται σαν ένα μέρος των νοητικών τους λειτουργιών, το οποίο συνεχώς αναπτύσσεται.
Στάδιο 2ο: Ηλικία από τέσσερα έως οχτώ έτη
Σ’ αυτό το στάδιο, τα περισσότερα παιδιά έχουν κατανοήσει ότι όσα γράφονται έχουν νόημα. Μαθαίνουν επίσης μονάδες του λόγου (π.χ. φωνήματα) και πώς να μετατρέπουν τα γράμματα σε ήχους και τους ήχους σε λέξεις. Κατά τη διάρκεια αυτού του σταδίου, το λεξιλόγιο των παιδιών αυξάνεται ποιοτικά και ποσοτικά. Η σκέψη των παιδιών αυτής της ηλικίας είναι κατά το μεγαλύτερο ποσοστό εγωκεντρική και συγκεντρωμένη γύρω από τον εαυτό τους και το οικογενειακό περιβάλλον.
Στάδιο 3ο: Ηλικία από εννέα έως 12 έτη
Τα περισσότερα παιδιά έχουν ήδη κατανοήσει τις βασικές γλωσσικές δομές. Η ανάπτυξη της αναγνωστικής τους ικανότητας συμβαδίζει με την περαιτέρω ανάπτυξη του γνωστικού τους πεδίου. Η σκέψη των παιδιών αυτής της ηλικίας κινείται στα πλαίσια της εκτεταμένης κατηγοριοποίησης, των γενικεύσεων, της αφηρημένης σκέψης. Επίσης, η λογική τους σ’ αυτό το στάδιο κινείται γύρω από τη συνειδητοποίηση του πραγματικού κόσμου που τα περιβάλλει. Αυτή η περίοδος, τέλος, σηματοδοτείται από την αρχή της «μεταγνώσης» και της αντίληψης της ιδίας σκέψης.
Στάδιο 4ο: Ηλικία από 13 έως 16 έτη
Οι αναγνωστικές ικανότητες των παιδιών σε αυτό το στάδιο είναι ανάλογες των απαιτήσεων της σχολικής ύλης, παρ’ όλο που η καθοδήγηση και η βοήθεια από τους ενήλικες είναι συχνά απαραίτητες. Επίσης η σκέψη οξύνεται καθώς ο έφηβος προσπαθεί να κατανοήσει το ρόλο του στο κοινωνικό σύνολο.
Στάδιο 5ο: Ηλικία από 17 έως 25 έτη
Η κατανόηση, το λεξιλόγιο και η μελέτη γενικότερα των ατόμων σ’ αυτό το στάδιο εξελίσσονται και συσχετίζονται άμεσα με τον επαγγελματικό προσανατολισμό και τις κοινωνικές-εκπαιδευτικές ευκαιρίες που παρουσιάζονται. Η σκέψη είναι γενικά αποτελεσματική και απορροφά πληροφορίες πολλαπλών διαστάσεων.
Στάδιο 6ο: Ηλικία από 26 έτη και άνω
Η αναγνωστική ικανότητα των ατόμων έχει γίνει πλέον συνειδητή και εφαρμόζεται μηχανικά σ’ ένα μεγάλο φάσμα των ανθρωπίνων δραστηριοτήτων.
Ευστράτιος Παπάνης και Ειρήνη Μυρσίνη - Παπάνη
Επίκουρος Καθηγητής Κοινωνιολογίας Πανεπιστημίου Αιγαίου, Med, καθηγήτρια Αγγλικών
Πηγή
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου