Παιδιά Αθλητές ή παιδιά Πρωταθλητές; Τι ζητάμε εμείς οι γονείς;

Παρασκευή 1 Μαΐου 2009

StumpleUpon DiggIt! Del.icio.us Blinklist Yahoo Furl Technorati Simpy Spurl Reddit Google Twitter FaceBook

Αθλητισμός (άθληση) είναι η συστηματική συμμετοχή σε κινητικές δραστηριότητες, που μπορεί να γίνουν είτε ατομικά είτε ομαδικά.
Αθλούμενος είναι το άτομο που συμμετέχει συστηματικά σε ένα άθλημα και αθλείται μόνο για ψυχαγωγία (ασκούμενος).

Πρωταθλητισμός είναι η συμμετοχή των αθλητών σε συστηματική προπόνηση με τη βοήθεια αθλητικών επιστημόνων με μοναδικό στόχο τους τη νίκη.

Ο αθλητισμός, με βάση το Αρχαίο Ελληνικό πνεύμα καλλιεργεί την πειθαρχία, την επιμονή, την τόλμη, το συλλογικό πνεύμα, τη θέληση για τη νίκη και πολλές άλλες αρετές, απαραίτητες για την επιτυχία στην ερ¬γασία του. Χαρακτηριστι¬κό του αθλητισμού είναι η άμιλλα, ο αγώνας για τη νίκη και η επίδοση και η δυνατό¬τητα του αθλούμενου ή του αθλητή να δοκιμάσει τις δυνάμεις της και να εκδηλώσει τις ικανότητές του για καλύ¬τερες αθλητικές επιδόσεις.

Στον πρωταθλητισμό οι αρχές αυτές καταστρατηγούνται. Το μόνο που απασχολεί τα ενδιαφερόμενα μέρη (αθλητή, αθλητικούς επιστήμονες) είναι η νίκη, χωρίς τον ευγενή ανταγωνισμό, αλλά τον αθέμιτο. Εδώ βασιλεύει η λατρεία του κέρδους, που για χάρη του περιφρονούνται όλες οι αρχές, ακόμα και αυτή η υγεία των αθλητών.
(Τα παραπάνω αναφέρονται στο κείμενο που έχει γράψει ο Δρ. Στεργιούλας Απόστολος, Αναπληρωτής Καθηγητής Σχολής Επιστημών Ανθρώπινης Κίνησης και Ποιότητας ζωής - Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου)

Παιδιά Αθλητές ή παιδιά Πρωταθλητές; Τι ζητάμε εμείς οι γονείς;

Τα παιδιά «ταλέντα» είναι ελάχιστα κάτι το οποίο είναι απολύτως λογικό και φυσιολογικό να συμβαίνει, σε οποιοδήποτε άθλημα, τέχνη ή δεξιότητα. Το πρόβλημα που υπάρχει με πολλούς γονείς, είναι ότι δεν εννοούν να καταλάβουν ότι μπορούν με το «ντε» και με το «ζόρι» να αναδείξουν αλλά και να επιβάλλουν το ταλέντο του δικού τους παιδιού. Δυστυχώς είναι πάρα πολλοί αυτοί που επιμένουν να επιβάλλουν τον πρωταθλητισμό στα παιδιά τους και που τα ωθούν αναγκαστικά στην υπερπροσπάθεια να φέρουν μετάλλια, ξεχνώντας το βασικότερο όλων: να ερευνήσουν την πιθανότητα το παιδί τους να είναι από την φύση και την κλίση του, ταγμένο για κάτι άλλο.

Αν ρωτήσεις έναν από αυτούς τους γονιούς γιατί επιμένει σε αυτό που επιβάλλει στο παιδί του, η απάντηση που θα πάρεις είναι απλή και στερεότυπη: για το καλό του, για να γυμνάζεται!

Βέβαια, οι πραγματικοί λόγοι είναι εντελώς διαφορετικοί: διάκριση, ανάδειξη, φήμη, η επίτευξη μέσω του παιδιού των ανεκπλήρωτων ονείρων που είχε ο γονιός, αλλά και πολλοί άλλοι, πρακτικοί, κοινωνικοί, οικονομικοί και ψυχολογικοί. Ωστόσο, ακόμα και αν ο γονέας έχει συναίσθηση και γνώση των βαθύτερων πραγματικών λόγων, συχνά παρασύρεται, ζητώντας ευθύνες από τα παιδιά σχετικά με την όποια αποτυχία τους. Σίγουρα, εκείνη τη στιγμή που εκφέρεται η φράση «μπορούσες καλύτερα», κανείς δεν μπαίνει στην θέση του παιδιού. Εδώ ταιριάζει η παροιμία: έξω από τον χορό, πολλά τραγούδια ξέρεις!

Από την άλλη πλευρά, έχουμε τους αθλητικούς συλλόγους. Για να υφίσταται ένας σύλλογος απαιτούνται έσοδα. Τα έσοδα είναι απαραίτητα για την εξυπηρέτηση των υποχρεώσεων, όπως να συντηρηθεί ο εξοπλισμός, οι εγκαταστάσεις (ανάλογα με το άθλημα), να πληρωθούν οι προπονητές και για να καλύπτονται οι όποιες άλλες απαραίτητες ανάγκες των αθλητών. Τα έσοδα, πέρα από την συνεισφορά των γονιών, έρχονται και από τις διάφορες κρατικές επιδοτήσεις, όποτε (και εάν) δίνονται και φυσικά από διάφορους ιδιώτες χορηγούς με λογικό αντάλλαγμα την διαφήμιση τους στις διάφορες αθλητικές εκδηλώσεις. Μέχρι εδώ καλά. Για να μπορέσουν όμως οι σύλλογοι να επιτύχουν τις όποιες χορηγίες κλπ, πρέπει να φέρνουν αποτελέσματα. Νίκες!

Στην προσπάθεια τους να το επιτύχουν, είναι λογικό να θέλουν να «μαζέψουν κόσμο», με την ελπίδα στους 100 να ξεχωρίσουν 1 ή 2 παιδιά που θα τους βοηθήσουν να φέρουν τις επιθυμητές χορηγίες. Αυτό δεν είναι κακό. Είναι μια απλή και καθ’ όλα θεμιτή συναλλαγή. «Σου δίνω τα μέσα να προπονηθείς, φέρε μου μετάλλια».

Όμως, όταν εμπλέκονται γονείς και άλλοι παράγοντες, όπως: κοινωνική και οικονομική θέση, σχέσεις με τον σύλλογο κ.α., εκεί αρχίζουν τα παρατράγουδα! Από την δική μου - μικρή εμπειρία - έχω να πω ότι τα παιδιά όσων «ξεχωρίζουν» ή έχουν «καλές σχέσεις» με τους υπευθύνους των συλλόγων, είναι αυτά που: χρησιμοποιούν τον καλύτερο εξοπλισμό (εφόσον πρόκειται για άθλημα που δεν απαιτεί ίδιο εξοπλισμό), αυτά με τα οποία ασχολούνται περισσότερο οι προπονητές, αυτά που έρχονται πρώτα στην επιλογή για συμμετοχή σε αγώνες, άσχετα από την ικανότητα τους. Όλα αυτά, με την σειρά τους οδηγούν αλλού. Οδηγούν στην καταστρατήγηση των αρχών του αθλητισμού! Αυτό έχει σαν φυσική συνέπεια, να οδηγούνται τα παιδιά σε μη αποδεκτές λύσεις και στην περίπτωση του πρωταθλητισμού που θα αποφέρει το κέρδος, την φήμη από το μετάλλιο, να καταφύγουν αναγκαστικά ακόμα και στην χρήση αναβολικών.

Νίκη πάνω από όλα

Όλοι μας θέλουμε να βλέπουμε τα παιδιά μας να ανεβαίνουν στο βάθρο του νικητή, αλλά αυτό θα πρέπει να είναι το αποτέλεσμα σκληρής δουλειάς και επειδή τα παιδιά δεν είναι ρομπότ για να επιτυγχάνουν πάντοτε τα επιθυμητά αποτελέσματα, θα πρέπει ο γονιός - πρώτος από όλους - να είναι αυτός που θα διδάξει στο παιδί του την έννοια της προσπάθειας και της άμιλλας.

Σε κάποια αγωνίσματα παρατηρούνται αρκετά συχνά αντιαθλητικές συμπεριφορές όπως σπρωξίματα και κλωτσιές, που μπορούν να στερήσουν την νίκη ή τον τερματισμό σε μια καλή θέση από κάποιον αγωνιζόμενο. Έχω ίδια εμπειρία από γονείς παιδιών που επέδειξαν αντιαθλητική συμπεριφορά έναντι συναθλητών τους και οι οποίοι όχι μόνο δεν καταδίκασαν την ανάρμοστη συμπεριφορά του παιδιού τους, αντιθέτως την υπερασπίστηκαν, φτάνοντας ορισμένες φορές σε ακραία σημεία. Εδώ λοιπόν τίθενται τα εύλογα ερωτήματα: τελικά ποιος είναι αυτός που θέλει την νίκη; Το παιδί ή ο γονιός; Ποιος ευθύνεται για την αντιαθλητική συμπεριφορά ενός παιδιού; Το παιδί ή ο γονιός; Το παιδί μπαίνει από μόνο του στην αντιαθλητική διαδικασία ή το κάνει ακολουθώντας γονικές συμβουλές ή μήπως το κάνει γνωρίζοντας ότι ο γονιός θα υποστηρίξει τις πράξεις του;

Ο υγιής ανταγωνισμός, η “ευγενής άμιλλα”, το “fair play”, είναι κώδικες συμπεριφοράς που εφαρμόζονται όχι μόνο στον αθλητισμό - πρωταθλητισμό, αλλά και στην ίδια την κοινωνική μας ζωή. Ένα παιδί μεγαλώνοντας αντιγράφει και αναπαράγει, κατ’ αρχήν γονικά πρότυπα συμπεριφοράς και κατά δεύτερον πρότυπα παραγόμενα από το σχολείο, τους φίλους και τα media. Όμως, τα γονικά πρότυπα είναι αυτά τα οποία θα εφαρμόσει πρώτα στον μικρόκοσμο του και θα ριζωθούν βαθιά στην μετέπειτα κοινωνική συμπεριφορά του.

Κατά την άποψη μου ότι τις περισσότερες φορές, η επιλογή του πρωταθλητισμού έναντι του αθλητισμού, είναι επιλογή του γονέα. Για να μην παρεξηγηθώ, αυτό δεν είναι κατ’ ανάγκη κακό, αρκεί: α) να το επιθυμεί και το ίδιο το παιδί και β) το ίδιο το παιδί να έχει το έμφυτο ταλέντο και την θέληση να το παλέψει. Θεωρώ ότι όλα τα παιδιά πρέπει να αθλούνται, έστω και στο ελάχιστο, για να υπάρξει ισορροπία του «νου» (που τον θέλουμε πλούσιο σε γνώσεις) και του «σώματι» το οποίο πρέπει να είναι υγιές. Άλλο όμως αυτό και άλλο ο καταναγκασμός του πρωταθλητισμού επειδή ο γονιός έχει κρίνει ότι αυτό ταιριάζει στο παιδί του. Θεωρώ επίσης μέγα λάθος να επικροτείται ένα παιδί που επί μονίμου βάσεως δεν «τραβάει», μόνο και μόνο για να «πάρει τα πάνω του» για να μη τα παρατήσει. Όπως συμβαίνει σε όλες τις νέες δραστηριότητες, έτσι και στον αθλητισμό υπάρχει μια περίοδος εκτίμησης, προσαρμογής και διερεύνησης του κατά πόσο μπορεί ή θέλει ένα παιδί να συνεχίσει στο επίπεδο του πρωταθλητισμού ή όχι. Ακόμα και στην περίπτωση που θέλει να συνεχίσει, οφείλουμε να εξετάσουμε τους πραγματικούς λόγους για τους οποίους το κάνει.

Επίλογος

Αντί λοιπόν να παίρνουμε τα παιδιά μας από το χέρι και να τα τρέχουμε από άθλημα σε άθλημα και από σύλλογο σε σύλλογο με στόχο να τα κάνουμε πρωταθλητές, καλό θα είναι να εξετάζουμε πρώτα τα «θέλω» του παιδιού και να προσπαθούμε να εντοπίσουμε την πραγματική του κλίση / ταλέντο, η οποία ενδέχεται να μην συνδέεται με τον αθλητισμό. Σίγουρα ένα παιδί δεν έχει αναπτύξει την ικανότητα κρίσης στο σημείο που να μπορεί να επιλέξει βάσει τεκμηριωμένων κριτηρίων, κι αν του θέσεις το ερώτημα «αθλητισμός ή play station», θα επιλέξει το δεύτερο. Όμως, το να σπρώξεις ένα παιδί στον πρωταθλητισμό με το πρόσχημα του αθλητισμού, είναι εκτός λογικής και σε αυτή την περίπτωση, ο γονιός θα πρέπει να αναλογιστεί σοβαρά εάν οι λόγοι για τους οποίους έχει οδηγηθεί σε αυτή την απόφαση, έχουν να κάνουν με τις όποιες δικές του κρυφές ή ανεκπλήρωτες επιθυμίες.

Εγώ λέω ναι στον αθλητισμό, λέω ναι στον πρωταθλητισμό εφόσον το παιδί έχει από μόνο του την έφεση και το ταλέντο να το κάνει (σε αυτή την περίπτωση ο γονιός οφείλει να το στηρίξει), λέω όμως όχι στον καταναγκαστικό πρωταθλητισμό όπου τα κίνητρα δεν σχετίζονται με τον αθλητισμό.
Πηγή