Παιδική Παχυσαρκία: Αφορά όλη την οικογένεια

Τετάρτη 27 Μαΐου 2009

StumpleUpon DiggIt! Del.icio.us Blinklist Yahoo Furl Technorati Simpy Spurl Reddit Google Twitter FaceBook

Δρ Ι. Α. Κυριαζής, Παθολόγος - Διαβητολόγος (ioanniskyriazis@yahoo.gr)
Η παχυσαρκία στις ημέρες μας έχει πάρει διαστάσεις επιδημίας και για τις προηγμένες χώρες αποτελεί σοβαρό πρόβλημα δημόσιας υγείας. Στις ΗΠΑ υπολογίζεται ότι ένα στα τέσσερα παιδιά είναι υπέρβαρο. Ανησυχητικές διαστάσεις παίρνει και στην Ελλάδα η παιδική παχυσαρκία.

Ένα στα τρία αγόρια και ένα στα τέσσερα κορίτσια στη χώρα μας έχουν βάρος πάνω από το φυσιολογικό, ποσοστά υψηλότερα σε σύγκριση με τα αντίστοιχα των περισσότερων μεσογειακών χωρών. Τα αγόρια έχουν καλύτερη σχέση με την παχυσαρκία, αλλά τα κορίτσια εμφανίζουν υψηλότερα ποσοστά σπλαγχνικής παχυσαρκίας.

Έπειτα από μελέτες που έχουν γίνει σε χιλιάδες παιδιά, έχουν καθοριστεί ποιες είναι οι φυσιολογικές τιμές βάρους και ύψους για κάθε ηλικία με μία απόκλιση.

Στο βιβλιάριο υγείας του παιδιού υπάρχουν διαγράμματα, στα οποία φαίνεται πόσο πρέπει να είναι το ύψος σε σχέση με την ηλικία και πόσο πρέπει να είναι το βάρος σε σχέση με το ύψος.

Για να καταλάβουν λοιπόν οι γονείς αν το παιδί τους είναι παχύσαρκο, πρέπει να ζητήσουν από το γιατρό να το ζυγίσει, να το μετρήσει και να ελέγξει τις αναλογίες του με βάση τα διαγράμματα του βιβλιαρίου υγείας.

Τα παιδιά γίνονται παχύσαρκα για διάφορους λόγους

Οι πιο συνηθισμένοι είναι:

* η έλλειψη σωματικής δραστηριότητας
* η κακή διατροφή
* οι γενετικοί παράγοντες (κληρονομικότητα)
* ή συνήθως ο συνδυασμός των παραπάνω

Σε σχέση με την κληρονομικότητα, έχει παρατηρηθεί ότι, όταν και οι δύο γονείς είναι παχύσαρκοι, στο 80% των περιπτώσεων, το παιδί θα είναι επίσης παχύσαρκο. Όταν μόνο ο ένας γονέας είναι παχύσαρκος, το παιδί είναι και αυτό παχύσαρκο, στο 40% των περιπτώσεων. Απεναντίας, όταν και οι δύο γονείς έχουν φυσιολογικό βάρος, το παιδί γίνεται παχύ μόνο στο 7% των περιπτώσεων.

Παρά τις εκτεταμένες έρευνες δεν είναι ακόμη γνωστό σε ποιο ποσοστό ευθύνεται η κληρονομικότητα και σε ποιο ο τρόπος ζωής. Αυτό συμβαίνει γιατί οι γονείς δίνουν στο παιδί τα γονίδια τους, αλλά και το ανατρέφουν με τις δικές τους συνήθειες.

Μία γενετική πληροφορία χρειάζεται και το κατάλληλο περιβάλλον για να εκφραστεί και, όταν λέμε περιβάλλον, εννοούμε τον τρόπο ζωής του παιδιού, δηλαδή τη διατροφή και τη φυσική άσκηση. Η διατροφή των παιδιών είναι πράγματι ένας καθοριστικός παράγοντας στη διαμόρφωση της σύστασης του σώματος

Η αντίληψη ότι το υπερβάλλον βάρος συνδέεται με την υγεία έχει παλιές ρίζες. Στο Μεσαίωνα οι ανίατες ασθένειες λόγω χρόνιων λοιμώξεων ήταν πάρα πολλές. Τότε η χρόνια λοίμωξη επέφερε καχεξία, αδυνάτισμα και τελικά το θάνατο. Αρα κάποιος με καλό βάρος ήταν υγιής.

Αυτή η αντίληψη, δυστυχώς, παρέμεινε μέχρι τις μέρες μας. Μετά τους δύο παγκόσμιους πολέμους το πρόβλημα έλαβε μεγαλύτερες διατάσεις και φτάσαμε στο σημείο να θεωρούμε ότι τα στρουμπουλά παιδιά είναι και υγιή.

Σε σπάνιες περιπτώσεις μια αρρώστια, όπως μια ενδοκρινική διαταραχή, μπορεί να προκαλέσει την παιδική παχυσαρκία. Αντίθετα οι επιπτώσεις της παχυσαρκίας αφορούν σε διαταραχές σε όλα τα συστήματα, όπως άσθμα, άπνοια στον ύπνο, πολυκυστικές ωοθήκες, συναισθηματικές διαταραχές και διαταραχές συμπεριφοράς, ορθοπεδικά προβλήματα και ειδικά μεταβολικές διαταραχές όπως διαταραχή ανοχής γλυκόζης, υπέρταση, δυσλιπιδαιμία ή στεατοηπατίτιδα οι οποίες αυξάνουν τον καρδιαγγειακό κίνδυνο.

Τα τελευταία χρόνια, οι παιδίατροι αντιμετωπίζουν παιδιά τα οποία πάσχουν από τον λεγόμενο σακχαρώδη διαβήτη των ενηλίκων (τύπου 2), λόγω της παχυσαρκίας. Η επίπτωση της συσσώρευσης τέτοιων προβλημάτων από μικρή ηλικία, αυξάνει την ανησυχία για ραγδαίες επιπτώσεις στα συστήματα υγείας, τα οποία θα επιβαρυνθούν ιδιαίτερα.

Δεν είναι τυχαίο ότι σε ορισμένες μελέτες φαίνεται πως η συντριπτική πλειονότητα των υπέρβαρων και παχύσαρκων παιδιών δεν ασκούνται καθόλου, ενώ συντριπτικά μεγάλο ποσοστό υπέρβαρων και παχύσαρκων παιδιών παρακολουθούν τηλεόραση έως και τρεις ώρες καθημερινά.

Τα ποσοστά συστηματικής ενασχόλησης των παιδιών στην Ελλάδα με τον αθλητισμό (3 - 6 φορές την εβδομάδα) είναι δραματικά χαμηλά. Την ίδια ώρα, υψηλό (έως και 84%) εμφανίζεται το ποσοστό των παιδιών που γυμνάζονται ανεπαρκώς ή καθόλου. Η φυσική δραστηριότητα εμφανίζεται αυξημένη στις πρώτες βαθμίδες της εκπαίδευσης και μειώνεται περνώντας στο λύκειο. Επίσης, αυξημένη φυσική δραστηριότητα φαίνεται ότι έχουν τα αγόρια σε σχέση με τα κορίτσια, τα οποία προτιμούν δραστηριότητες χωρίς έντονη κίνηση (βόλτα ή άκουσμα μουσικής).

Προσπαθήστε λοιπόν να αλλάξετε τις συνήθειες ολόκληρης της οικογένειας όσον αφορά τη σωματική δραστηριότητα και τη διατροφή και όχι μόνο του παιδιού. Όλοι στην οικογένεια πρέπει να μάθουν να τρώνε υγιεινά και να είναι σωματικά δραστήριοι και όχι μόνο το υπέρβαρο παιδί.

Προσπαθήστε λοιπόν να αυξήσετε τη σωματική δραστηριότητα στην οικογένεια. Γίνεται πρότυπο για τα παιδιά σας. Αν τα παιδιά βλέπουν ότι εσείς ασκήστε και διασκεδάζετε μ' αυτό, είναι πολύ πιθανό να σας μιμηθούν. Οργανώστε το πρόγραμμα της οικογένειας έτσι που να δίνεται η ευκαιρία σ' όλους να ασκούνται, π.χ. μετά το φαγητό αντί να κάθεστε στην τηλεόραση βγείτε μια βόλτα.

Βοηθήστε το παιδί να βρει εκείνη τη δραστηριότητα (άσκηση ή σπορ) που του αρέσει. Ελαττώστε το χρόνο που εσείς και το παιδί σας περνάει βλέποντας τηλεόραση. Γίνετε πιο δραστήριοι σωματικά κατά τη διάρκεια της ημέρας και ενθαρρύνετε και την οικογένεια να κάνει το ίδιο, π.χ. αντί να χρησιμοποιείτε ασανσέρ ανεβείτε με τις σκάλες.

Ο στόχος είναι να δημιουργήσετε όσο γίνεται περισσότερες ευκαιρίες για σωματική δραστηριότητα για όλη την οικογένεια.

Όπως και για τις περισσότερες ασθένειες, η ιατρική προσφέρει καλύτερες υπηρεσίες όταν καλείται να προλάβει παρά να θεραπεύσει. Αυτήν τη στιγμή τα μόνα όπλα κατά της παιδικής παχυσαρκίας είναι η σωστή διατροφή και η συστηματική άσκηση.

πηγή